รู้เกี่ยวกับมะเร็งต่อมลูกหมาก

มะเร็งต่อมลูกหมาก เป็นโรคที่พบบ่อยที่สุดในผู้ชาย ดังนั้นไม่ควรละเลยการตรวจร่างกายประจำปีในผู้ชายอายุมากกว่า 40 ปี เพราะสามารถตรวจพบมะเร็งต่อมลูกหมากได้ในระยะเริ่มแรก โดยเฉพาะในผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยง อะไรคือปัจจัยเสี่ยง? ยิ่งคุณอายุมากเท่าไหร่ก็ยิ่งเป็นเรื่องธรรมดามากขึ้นเท่านั้น มักเกิดในคนอายุ 50 ปีขึ้นไป เชื้อชาติเป็นเรื่องธรรมดามากในหมู่ชายผิวดำและชาวตะวันตก ชาวเอเชียพบได้น้อย กรรมพันธุ์: 15-20% ของมะเร็งต่อมลูกหมากถ่ายทอดทางยีน ผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากมีความเสี่ยงสูงกว่าปกติ อาหาร เช่น อาหารที่มีไขมันทรานส์ ใช้น้ำมันทอดซ้ำ และเนื้อแดง สัญญาณเตือนมะเร็งต่อมลูกหมากมีอะไรบ้าง? มีเหตุผลสามประการที่ผู้ป่วยมักมาพบแพทย์: ไม่มีอาการ แต่ค่าการตรวจคัดกรองพบว่ามีเครื่องหมายมะเร็ง (PSA) สูงกว่าปกติ มีอาการทางเดินปัสสาวะ เช่น ปัสสาวะไม่เต็มที่ ปัสสาวะลำบาก และปัสสาวะบ่อยจนปัสสาวะเปลี่ยนเป็นเลือด มีอาการของแรงกดดันต่ออวัยวะอื่นเนื่องจากมะเร็งแพร่กระจายไป อาการจะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับอวัยวะที่มะเร็งแพร่กระจายไป

• รักษาได้ด้วยวิธีใดบ้าง

  มะเร็งต่อมลูกหมากมีวิธีการรักษาที่เป็นมาตรฐานอยู่ 4 วิธีด้วยกัน ได้แก่

  • การสังเกตอาการ (watchful waiting) คือการติดตามดูมะเร็งที่ไม่มีอาการหรือมีปัญหา เป้าหมายคือหลีกเลี่ยงการรักษาโดยไม่จำเป็นจนกว่าจะมีอาการเกิดขึ้น  เหมาะกับผู้ที่มีอายุมาก เช่น 80 ขึ้นไป และผู้ที่เป็นมะเร็งระยะแรกเริ่ม ซึ่งมะเร็งอาจไม่ส่งผลกระทบในการใช้ชีวิตประจำวันตลอดช่วงชีวิต

  • การเฝ้าระวังเชิงรุก (active surveillance) คือติดตามมะเร็งอย่างใกล้ชิดพร้อมเปลี่ยนแผนอยู่ตลอดเวลา เป้าหมายคือหลีกเลี่ยงการรักษาโดยไม่จำเป็น เหมาะกับผู้ป่วยที่มะเร็งแรกเริ่มที่เติบโตช้าและยังไม่แพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่น

  • การผ่าตัด (radical prostatectomy) มีอยู่ 3 วิธีด้วยกันคือ

    • การผ่าตัดแบบเปิด (open radical prostatectomy) เป็นการผ่าตัดเปิดหน้าท้องแนวตั้ง ขนาดประมาณ 20 – 25 เซนติเมตร เพื่อนำก้อนมะเร็งออก

    • การผ่าตัดโดยใช้วิธีส่องกล้อง (laparoscopic radical prostatectomy) แพทย์จะเจาะรูที่หน้าท้องขนาดประมาณ 5-10 มิลลิเมตร และนำกล้องชนาดจิ๋วพร้อมอุปกรณ์ลอดช่องเข้าไปเพื่อทำการผ่าตัด

    • การผ่าตัดโดยใช้หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด (robotic-assisted da Vinci surgery) แพทย์จะเจาะรูที่หน้าท้องขนาดประมาณ 5 มิลลิเมตร – 1 เซนติเมตร และบังคับแขนหุ่นยนต์ให้เข้าไปทำการผ่าตัด ซึ่งมีความแม่นยำและมีประสิทธิภาพ โดยวิธีการนี้จะช่วยให้การฟื้นตัวของการกลั้นปัสสาวะและการแข็งตัวของอวัยวะเพศได้เร็วกว่าวิธีอื่น

  • รังสีรักษา (radiation therapy) มักใช้ในมะเร็งต่อมลูกหมากระยะที่ยังไม่ลุกลามออกนอกต่อมลูกหมาก  (localized prostate cancer) หรือลุกลามออกนอกต่อมลูกหมากไปยังต่อมน้ำเหลืองบริเวฯอุ้งเชิงกราน มี 2 รูปแบบคือการฝังแร่และการฉายรังสี